مهر بررسی می كند؛
سردار ساسانی به گرگان بازگشت، جزئیات تازه از مجسمه سنگی
بریونی: مجسمه سردار ساسانی كه سال 60 خورشیدی در جنگل النگدره گرگان، كشف و سپس در موزه بابل نگهداری می شد حالا به گرگان بازگشته و مسئولان در تلاش هستند این یادگار تاریخی در شهر خود بماند.
به گزارش بریونی به نقل از مهر، حدود سال ۶۰ خورشیدی بعد از بارندگی و سیلاب در جنگل النگدره گزارشی از كشف یك مجسمه سنگی دریافت شد. مهدی نوملی از یگان حفاظت میراث نخستین كسی بود كه به سراغ مجسمه رفت و آنرا از نزدیك بررسی كرد. با تلاش نوملی مجسمه جابجا و به گرگان منتقل شد اما چون آن زمان هنوز استان گلستان وجود نداشت به موزه بابل منتقل شد. این مجسمه كه پیكره یك سردار ساسانی است از آن زمان تا كنون در موزه بابل نگهداری شد تا این كه تابستان ۹۸ با پیگیری های میراث فرهنگی گلستان برای نمایش به گرگان آورده شد. نوملی در این زمینه به خبرنگار مهر اظهار داشت: به دنبال اطلاعات محلی متوجه شدیم كه مجسمه ای در منطقه النگدره در كنار رودخانه ای افتاده به اتفاق یكی از همكاران میراث فرهنگی با یك ماشین لَندور به منطقه رفتیم؛ به سبب سنگینی وزن مجسمه با كمك اهالی منطقه آنرا از زیر شن و ماسه بیرون آوردیم و به خانه شیرنگی منتقل كردیم. حالا گفته می شود مقرر است با مسئولان میراث فرهنگی مازندران مذاكره شود تا با جابجایی چند اثر تاریخی این سردار در گرگان بماند. سرداراما مشخصات و ارزش این اثر در چیست؟ این مجسمه تمام قد انسانی كه به صورت مرد تنومندی ساخته شده، بر اثر لطمه های وارد شده تا قبل از زمان كشف، فاقد گردن، سر، دست راست و قسمت هایی از دو مچ پا به پایین است. از خاصیت های ظاهری می توان به ارتفاع ۱۰۴ و پهنای ۵۸ سانتیمتری آن اشاره نمود. لباس این مجسمه به صورت تن پوش ساده بلندی تا روی زانوها است و شلوار ساده آن نیز ظاهرا تا پایین پای وی ادامه دارد، همین طور نشانه یا برجستگی آشكاری از وجود كمربند در قسمت جلو و پشت مجسمه وجود ندارد.
در میانه بدن، شمشیر مستطیل شكل بلندی از بالای پای چپ تا مچ پا كشیده شده و انگشتان دست به صورت یك برجستگی بر روی دسته شمشیر دیده می شوند و بنظر می رسد دست چپ وی با ساعد بند پوشانده شده باشد. از آنجایی كه دست راست مجسمه تنها تا قسمت كتف آن وجود دارد، نمی توان با قطعیت نظر داد كه آیا به صورت آزاد یا متصل به بدنه بوده است برای اینكه اثری از انگشتان این دست در نقطه اتصال به كمر مشاهده نمی گردد. مستقیما در زیر گردن، برجستگی قلب مانندی به حالت آویز و تزیینی وجود دارد كه با عنایت به وجود یك برجستگی در پشت شانه ها و بالای كمر، امكان دارد قسمتی از ادامه شنل یا حتی تزیین ریش وی بوده باشد. بالاتنه مجسمه ظاهرا بطور آگاهانه ای در قسمت شانه ها و بازوها و سینه، ستبر و بزرگ نشان داده شده و دارای كمر باریك تر بوده و گویا بیان كننده حس قدرت در فرد صاحب اثر است، باتوجه به نوع شكستگی در قسمت پایین پا بنظر می رسد مجسمه متصل به یك سطح یا سكویی بوده. در مورد تاریخ ساخت اثرو برمبنای مطالعات تطبیقی صورت گرفته، در نگاه نخست بنظر می رسد با عنایت به وجود چندین خاصیت خاص، این مجسمه به دوران تاریخی (اشكانی یا ساسانی) تعلق داشته باشد. طوری كه می توان عدم تناسب یا نوع تركیب اندام و همین طور لباس وی را نشانه پیكر سازی اشكانی دانست، اما وجود شمشیر بلند در قسمت چپ بدن با دست چپ روی آن، وجود نوعی تزئین و گره ریش یا لباس در زیر گردن و همین طور شاید حالت یك دست آزاد یا دست روی كمر همچون برخی نقش برجسته های ساسانی، آنرا به دوره ساسانی نزدیك می كند.
از نمونه های بسیار مشابه آن می توان به مجسمه شاپور اول در كازرون فارس و برخی نقش برجسته های ساسانی اشاره نمود كه در تاریخ گذاری اثر، كمك شایانی كرده است. بر پایه نظرات برخی باستان شناسان و پژوهشگران تاریخ گرچه تعیین تاریخ ساخت آن دارای دشواری هایی است، اما خاصیت های دوره ساسانی در این اثر بارزتر است. این مجسمه نسبت به تعداد بسیار محدود (مجسمه های تمام قد انسانی) در سراسر كشور، از موارد منحصر به فرد شمرده می شود و می توان وجود برخی خاصیت های محلی را در نحوه ساخت و پرداخت این اثر در نظر نگاه داشت و با احتیاط به یك فرمانده یا فرد بلند مرتبه درباری و یا حتی خاندان های محلی قدرتمند در منطقه نسیت داد. حالا بعد از نمایش این اثر باارزش باید بعد از اختتام زمان قانونی به بابل برگردد اما مدیركل میراث فرنگی گلستان گفته برای ماندن آن تلاش می كند. ابراهیم كریمی توضیح داد: این مجسمه از موزه بابل برای نمایش موقت به موزه دیرینه شناسی گرگان منتقل شده اما در تلاشیم كه با مازندران به توافق برسیم و در قبال جابه جایی دَر مسجد سوادكوه، پیكر مجسمه سردار ساسانی را در گرگان نگهداری نماییم.
منبع: بریونی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب