گزارش مهر از پرونده ژئوپارك ارس
معرفی ارس دومین ژئوپارك ایران به جهان در ۲۰۲۰
به گزارش بریونی دومین ژئوپارك جهانی ایران به نام ارس در شبكه ژئوپارك های جهانی یونسكو معرفی می شود. بررسی نهایی این پرونده در سال ۲۰۲۰ انجام خواهد گرفت.
به گزارش بریونی به نقل از مهر، ژئوپارك ها در واقع سایت های زمین شناختی منحصربه فردی هستند كه در كنار جوامع محلی قرار دارند و آنها می توانند چنین میراث طبیعی و زمینی را در كنار خود حفظ كنند.
همكاری و همیاری جوامع محلی در حفظ و نگهداری میراث زمین شناختی، طبیعی و فرهنگی، راهكار و راهبردی موثر به حساب می آید كه حاصل آشنا شدن مردم با ارزش میراث و پدیده های گوناگون محدوده ژئوپارك و نقش آنها در بهبود وضعیت زندگی شان است. در واقع جدا از تعریف یونسكو و به زبان ساده تر می توان گفت ژئوپارك محدوده ای است كه خصوصیت اصلی آن وجود ژئوسایت های پر اهمیت، طبیعت و محیط زیست غنی، خصوصیت های فرهنگی جذاب و از همه مهم تر مشاركت و حضور فعال جامعه محلی در برنامه های توسعه، حفاظت و پایدار می باشد.
یونسكو هم این سایت ها و پدیده ها را در كنار نقش جوامع محلی در حفظ و نگهداری از آنها بعنوان ژئوسایت می شناسد به نحوی كه تا كنون ۱۴۷ ژئوپارك در ۴۲ كشور به شبكه ژئوپارك های جهان پیوسته اند.
مشخص كردن محدوده ژئوپارك توسط سازمان های مرتبط، ثبت محوطه یا پدیده های طبیعی موجود ژئوپارك در لیست میراث طبیعی ملی، حفاظت و نگهبانی دائمی و تامین امنیت گردشگران در محدوده مورد نظر، داشتن راهنمای متخصص دارای مجوز فعالیت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری مسلط به علوم زمین، اطلاع رسانی و آگاه سازی مناسب در خصوص معرفی و اهمیت آثار موجود در ژئوپارك و نحوه استفاده و بازدید از آثار در چارچوب بروشورها و اقلام تبلیغاتی و اطلاع رسانی، ایجاد تاسیسات اقامتی و پذیرایی موقت استاندارد شده در چارچوب كمپینگ و كلبه و سرویس های بهداشتی با معماری و مصالح سازگار و همگون با محیط همچون اقداماتی است كه باید هر نهادی كه مسئولیت ژئوپارك ها را بر عهده می گیرد، انجام دهد.
یكی از این ژئوپارك ها كه دارای چندین ژئوسایت است و در واقع در خاورمیانه تنها ژئوپارك شناخته شده از جانب یونسكوست، جزیره قشم است. ایران در نظر دارد تا دومین ژئوپارك خویش را به شبكه جهانی ژئوپارك های یونسكو معرفی نماید. این ژئوپارك در محدوده منطقه آزاد ارس واقع شده است.
كلیسای سنت استپانوس، كلیسای چوپان، اشكال ریپل مارك(اشكال موجی شكل)، كوههای طهلوم، چشمه گئچی قالاسی، راك فال، آسیاب خرابه، ژئوسایت علی باشی (پرموتریاس) ژئوسایت هایی هستند كه در كنار هم خصوصیت های نامیده شدن بعنوان یك ژئوپارك را دارند. این ژئوسایت ها در منطقه آزاد ارس و منطقه جلفا بعنوان ژئوپارك ارس شناخته می شود و مدیریت آن تحت نظارت سازمان منطقه آزاد ارس است.
پرونده ژئوپارك ارس یك مرتبه در سال ۸۹ به شبكه جهانی ژئوپارك ها فرستاده شد، اما بعد از بازدید ارزیابان این شبكه از ارس در سال ۱۳۹۰، این منطقه واجد شرایط كافی برای معرفی بعنوان ژئوپارك جهانی تشخیص داده نشد. مشكل اینجا بود كه به جامعه محلی آن طور كه مدنظر ارزیابان است، پرداخته نشده بود. بنابراین قرار شد بعد از رفع نقصها و تكمیل موارد مشخص شده، باردیگر درخواست جدیدی آماده و ارسال شود. این پرونده ولی به علت تغییرات مدیریتی در سطح منطقه آزاد ارس، نتوانست در سال ۹۷ به یونسكو فرستاده شود بنابراین امسال بار دیگر مسؤلان این ژئوپارك تلاش خویش را كردند تا پرونده به یونسكو جهت بررسی فرستاده شود.
كلیسای چوپان
تا كنون زیرساختهای گردشگری حدود ۷ ژئوسایت بوجود آمده است بعضی از ژئوسایت ها هم هستند كه به علت خصوصیت هایی كه دارند فاقد امكانات برای بازدید هستند ولی پرونده ارس دارای ۲۴ ژئوسایت است كه فعلا با همین تعداد بسته شده ولی امكان دارد به تعداد آنها در ماههای آینده افزوده شود.
برای ژئوپارك های ایران چه آنها كه جهانی شدند و چه آنها كه پرونده شان در دست تكمیل است، فردی به نام علیرضا امری كاظمی تلاش می كند تا به سازمانهای دولتی در رابطه با این ژئوپارك ها مشورت دهد او مشاور پرونده ژئوپارك ارس هم هست كه درباره روند پرونده آن به خبرنگار مهر می گوید: پرونده روز نهم آذرماه به كمیسیون ملی یونسكو در ایران داده شد تا به سازمان یونسكو ارسال نمایند. دو ماه طول می كشد تا این پرونده مورد ارزیابی قرار گیرد. بعد كارشناسان یونسكو اگر اعلام كنند كه این پرونده با معیارهای آنها هماهنگ است، نسبت به اعزام ارزیابان و بازدید میدانی و چك كردن صحت مطالبی كه در پرونده ذكر شده، اقدام می كنند. این بازدید از نیمه خرداد تا نیمه مرداد سال آینده خواهد بود و آنها هر زمان كه بخواهند در این مدت سه روز را باید در ارس بمانند و بازدید نمایند.
راك فال
وی ادامه می دهد: ارزیابان سپس گزارش بازدید خویش را به شورای جهانی یونسكو می فرستند. سپتامبر ۲۰۲۰ جلسه ای تشكیل می شود و نتیجه برای شورای اجرایی یونسكو ارسال خواهد شد تا آنها از كانال رسمی خود اعلام كنند كه آیا این ژئوپارك جهانی شده است یا نه. باید فرایند رای نهایی بگذرد در این مدت كسی نمی داند تكلیف پرونده چیست. چون باید رای نهایی را مقامات سطح بالای یونسكو هم تایید كنند. ولی در هر صورت سال ۲۰۲۰ مشخص خواهد شد كه ارس جهانی می شود یا نه البته درصورتی كه این پرونده برای ارزیابی ارسال شده باشد.
حالا ارس شبكه همیاران ژئوپارك را ایجاد كرده و برای آنها در نظر دارد تا چندین ساعت كلاس آموزشی برگزار كرده و آنها را با این پدیده و زندگی در كنار پدیده های زمین شناختی آشنا كند. خللی كه باید در تدوین پرونده جدید به آن پرداخته می شد.
كارهای دیگری هم در دست انجام است درست مانند ژئوپارك قشم كه محصولاتی با مبحث ژئوپارك تولید شد، در اینجا هم مقرر است محصولاتی كه توسط جامعه محلی تولید می شود، رنگ و بوی ژئوپارك را بگیرند درواقع محصول همان است منتها تحت لوای ژئوپارك مهر می خورد و البته كه باید شرایط زیست محیطی هم در آنها رعایت شود.
اكوموزه گلفرج
از طرفی نگرانی بابت ساخت و سازهای غیرمجاز در ارس وجود ندارد. چون كه این ژئوسایت ها در مسیرهایی قرار گرفته اند كه یا نزدیك به محدوده مرزی بین ایران و جمهوری نخجوان است و یا در راه و جاده واقع شده اند و عملا امكان ساخت و ساز كنار آنها نیست.
در اینجا یك اكوموزه ای هم بوجود آمده به نام گلفرج كه اتفاقا سبب شده تا جامعه روستایی كه گلفرج را خالی از سكنه دیده بودند به روستا برگردند این اتفاق را ژئوپارك به فال نیك گرفته و به پرونده خود هم اضافه می كند. در واقع منطقه گلفرج از نظر زمین شناسان پدیده های غنی و فسیل های گوناگونی هم دارد و نشان دهنده همزیستی محیط زیست با انسان است.
نكته دیگر اینكه این ژئوسایت ها دارای یك مركز اطلاعات گردشگری هستند كه باید كمی روی آن بیشتر تمركز شود تا بتواند پاسخگوی بازدیدكنندگان باشد. ولی در هر ژئوسایت یك مركز اطلاعات بوجود آمده و اگر مسیری احتیاج به هموار شدن داشته صورت گرفته و تابلوهای توضیحی هم نصب شده است.
منتها هنوز یك بخش مدیریتی مستقل برای ژئوپارك ارس در چارت اداری سازمان منطقه آزاد ایجاد نشده است. این موضوعی است كه یونسكو از هر ژئوپاركی درخواست دارد با این وجود اما مدیرعامل منطقه آزاد ارس فاطمه منیری مدیر گردشگری و میراث فرهنگی خویش را بعنوان مدیر ژئوپارك ارس معرفی كرده است.
حالا ژئو پارك ارس باید به سمت معرفی آن در سطح ایران و جهان قدم بردارد حالا برای كسانی كه میخواهند جلفا را ببینند آخر هفته ها اتوبوس گردشگری تعبیه شده ولی هنوز برای ژئو سایتها این اتفاق نیفتاده هرچند كه جاذبه های جلفا با ژئو سایتها حدودا یكی هستند ولی شاید بهتر بود با برند ژئو پارك این گشت ها انجام میشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب